Polen

Polen, bitkilerin üreme hücreleri olup arılar tarafından besin olarak kullanılır. Granül, kapsül veya tablet formlarında bulunabilmektedir. Karbonhidrat, protein, vitamin ve minerallerle birlikte kontamine başka öğeleri içeriğinde barındırabilmektedir. 100 gram polen 13-55 g karbonhidrat, 10-40 g protein, 1-13 g arasında yağ içermektedir.

Polenin tarihte süper besin olarak kullanılması oldukça yaygındır. Sporcular tarafından ergojenik takviye olarak kullanımı daha çok sporcuların kendi bildirdikleri notlara dayanmaktadır. 1970-1980'lerde yapılan araştırmalar polenin sporcularda hemoglobin, güç ve aerobik kapasite, yorgunluk algısı, performans süresi veya tekrarlı yüksek şiddetli egzersiz kapasitesi üzerine önemli bir etkisinin olmadığını ortaya koymuştur. Yüzücü, basketbol, hentbol ve kayakçılarda yapılan bazı araştırmalarda ise değişen dozlarda polen kullanımının üst solunum yolu enfeksiyonları ve toparlanma süreçlerinde olumlu etkileri olabileceğinden bahsetmektedir.

Polen kullanan sporcularda anafilaksik şok raporlanmıştır. Bu nedenle allerjik sporcuların kullanımı tehlikeli sonuçlar doğurabilir.

Kişisel önerime gelirse, besin değeri yüksek bir arı ürünü olan polen allerji konusunda hassas olmayan sporcu ve aktif egzersiz yaşamı olan kişilerde antrenman yoğunluğu yüksek ise yararlı etkiler sağlayabilir.

Arı Sütü

İşçi arılar tarafından yavru arıları beslemek için salgılanan aminoasit, yağ asidi, karbonhidrat, B vitaminlerinden zengin bir arı ürünüdür. Bir araştırmada, rehabilatasyona giren sporcularda dil altı arı sütü takviyesinin genel sağlık durumu için yararlı olduğu; başka bir araştırmada ise farelerde taze arı sütünün yüzme sonrasında oluşan yorgunluk ve toparlanma sürecinde yararlı olduğunu göstermiştir. Arı sütünün sporcularda ve insanlarda kullanımına ilişkin bilimsel veri çok çok kısıtlıdır. Yaşlı insanlar üzerinde kas gücüne arı sütü takviyesinin bakıldığı bir araştırma sonucunda pozitif veya negatif bir etkisi olmadığı sonucuna varılmıştır. Bu nedenle, sporcular için iyi ya da kötü demek şuanda zordur.

Arı sütü allerjik reaksiyon yapabileğini de unutmamak gerekir.

Propolis

Propolis, arı kovanında bakteri, mantar ve virüslere karşı kovanı korumak için arıların kullandığı reçinemsi bir maddedir. Egzersiz yapan ratlarda verilen propolis takviyesinin kas ve karaciğer glikojen depolarını arttırdığı, aynı zamanda antioksidan enzimleri aktive ettiği gösterilmiş ve spor takviyeleri içerisinde kullanılabileceği öngörülmüştür. Başka bir çalışmada da yine ratlarda kılcal kan damarları üzerinde korucu etkileri olduğunu göstermiştir. Ancak, insanlar üzerinde yapılmış herhangi bir çalışmaya rastlayamadığım için sporda kullanılması gereken takviyeler arasında sayabilmemiz şuan için yetersizdir.

Kaynaklar:

J Physiol Sci. 2019 Mar;69(2):223-233. doi: 10.1007/s12576-018-0639-z. Epub 2018 Sep 19.

J Exerc Nutrition Biochem. 2014 Mar;18(1):9-17. doi: 10.5717/jenb.2014.18.1.9. Epub 2014 Feb 11.

Sci Rep. 2017 Sep 12;7(1):11416. doi: 10.1038/s41598-017-11415-6.

Br J Sports Med. 2012 Jul;46(9):689-90. doi: 10.1136/bjsports-2012-091314.